Tuina (推拿, Tuīná) jest starożytną formą chińskiej terapii manualnej, często określaną mianem "masażu chińskiego". Nazwa pochodzi od dwóch podstawowych technik: Tui (推) – pchanie oraz Na (拿) – chwytanie. Jest integralną częścią Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM), stosowaną od ponad 2000 lat. Wykorzystuje zasady medycyny chińskiej do stymulacji przepływu Qi (气) i krwi przez meridiany, regulując funkcje narządów Zang-Fu (脏腑). Techniki Tuina obejmują m.in. ugniatanie, rolowanie, wibracje i akupresurę. Stosuje się je na punktach akupunkturowych (穴位, Xuéwèi) i wzdłuż meridian (经络, Jīngluò), aby usunąć blokady, złagodzić ból, poprawić krążenie i przywrócić równowagę organizmu.
Qi (气, Qì) jest fundamentalnym pojęciem w chińskiej filozofii i medycynie. Trudno je jednoznacznie przetłumaczyć, ale najczęściej określa się je jako "energię witalną", "siłę życiową" lub "bioenergię". Qi jest uważane za dynamiczną, niematerialną esencję, która przenika cały wszechświat, ożywiając wszystkie istoty. W ciele człowieka Qi krąży w kanałach energetycznych zwanych meridianami (经络, Jīngluò), odżywiając narządy (脏腑, Zang-Fu) i tkanki. Prawidłowy przepływ Qi jest niezbędny dla zdrowia, witalności i równowagi. Jego zaburzenia, takie jak niedobór, nadmiar czy zastój, mogą prowadzić do różnych dolegliwości. W TCM diagnoza i leczenie koncentrują się na harmonizowaniu przepływu Qi.
Akupunktura (针刺, Zhēncì) to starożytna technika lecznicza wywodząca się z Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM). Polega na wprowadzaniu bardzo cienkich, sterylnych igieł w precyzyjnie określone punkty na ciele, zwane punktami akupunkturowymi (穴位, Xuéwèi). Te punkty leżą wzdłuż meridian (经络, Jīngluò), czyli kanałów energetycznych, którymi przepływa energia Qi (气, Qì). Celem akupunktury jest odblokowanie, wyregulowanie i zharmonizowanie przepływu Qi, co ma przywrócić równowagę organizmu i pobudzić jego naturalne zdolności regeneracji. Akupunktura jest stosowana w leczeniu szerokiego spektrum dolegliwości, zarówno fizycznych, jak i emocjonalnych.
Akupresura (指压, Zhǐyā) to technika terapeutyczna wywodząca się z Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM), polegająca na uciskaniu palcami lub innymi narzędziami określonych punktów na ciele, zwanych punktami akupunkturowymi (穴位, Xuéwèi). Słowo "Zhǐyā" składa się z dwóch znaków: "Zhǐ" (指) oznaczającego "palec" i "Yā" (压) oznaczającego "naciskać". Akupresura, podobnie jak akupunktura, opiera się na koncepcji meridian (经络, Jīngluò) i przepływu energii Qi (气, Qì). Stymulując punkty akupunkturowe, akupresura ma za zadanie usunięcie blokad energetycznych, poprawę krążenia Qi, krwi, złagodzenie bólu, napięcia oraz przywrócenie równowagi w organizmie. Jest to metoda nieinwazyjna, dlatego może być stosowana samodzielnie lub jako uzupełnienie innych terapii.
An Mo (按摩, Ànmó) to tradycyjny chiński masaż leczniczy, będący jednym z filarów Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM). Słowo "Ànmó" składa się z dwóch znaków: "Àn" (按) oznaczającego "naciskać" i "Mó" (摩) oznaczającego "pocierać". An Mo obejmuje szeroki zakres technik manualnych, takich jak uciskanie, pocieranie, rozcieranie, ugniatanie i wibracje, które są stosowane na całym ciele, a szczególnie w obrębie punktów akupunkturowych (穴位, Xuéwèi) oraz wzdłuż meridian (经络, Jīngluò). Celem An Mo jest regulacja przepływu Qi (气, Qì), krwi, rozluźnienie mięśni, złagodzenie bólu, poprawa krążenia, funkcjonowania narządów wewnętrznych (脏腑, Zang-Fu) oraz przywrócenie równowagi Yin (阴, Yīn) i Yang (阳, Yáng) w organizmie.
Mniszek lekarski (蒲公英, Púgōngyīng), znany również jako "dmuchawiec", to roślina szeroko stosowana w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM). Jego chińska nazwa, Púgōngyīng, odnosi się do charakterystycznego wyglądu rośliny. W TCM mniszek lekarski jest ceniony za swoje właściwości ochładzające i detoksykujące. Jest klasyfikowany jako zioło o smaku gorzkim i zimnej naturze, które oddziałuje na meridiany Wątroby (肝, Gān) i Żołądka (胃, Wèi). Stosuje się go w celu usuwania Gorąca (热, Rè) i Toksyn (毒, Dú) z organizmu, redukcji stanów zapalnych, wspomagania trawienia oraz poprawy funkcji wątroby. Mniszek lekarski jest również używany w leczeniu infekcji, obrzęków oraz problemów skórnych.
Ginsenozydy (人参皂苷, Rénshēn zàoqiān) to grupa saponin triterpenowych, które są głównymi bioaktywnymi składnikami żeń-szenia (人参, Rénshēn). Chińska nazwa, Rénshēn zàoqiān, dosłownie oznacza "saponiny żeń-szenia". Ginsenozydy wykazują szerokie spektrum działania farmakologicznego, w tym właściwości adaptogenne, immunostymulujące, przeciwzapalne, przeciwutleniające i przeciwnowotworowe. Uważa się, że to właśnie ginsenozydy odpowiadają za większość korzystnych efektów żeń-szenia na organizm, takich jak wzmocnienie odporności, poprawa funkcji poznawczych, zwiększenie wytrzymałości fizycznej i psychicznej oraz regulacja poziomu cukru i cholesterolu we krwi.
Glicyryzyna (甘草酸, Gāncǎosuān) to główny aktywny składnik lukrecji gładkiej (甘草, Gāncǎo), rośliny szeroko stosowanej w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM). Chińska nazwa, Gāncǎosuān, dosłownie oznacza "kwas lukrecjowy". Glicyryzyna jest saponiną triterpenową o słodkim smaku, która wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, wykrztuśne i hepatoprotekcyjne. W TCM lukrecja jest uważana za zioło o naturze neutralnej i słodkim smaku, które oddziałuje na meridiany Serca (心, Xīn), Płuc (肺, Fèi), Śledziony (脾, Pí) i Żołądka (胃, Wèi). Jest często stosowana w formułach ziołowych jako harmonizator, wzmacniacz Qi (气, Qì) oraz środek łagodzący kaszel i ból gardła.
Jagody Goji (枸杞, Gǒuqǐ) to owoce kolcowoju chińskiego (Lycium chinense) lub pospolitego (Lycium barbarum), krzewów pochodzących z Azji. W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM) jagody Goji są cenione za swoje właściwości odżywcze i lecznicze. Chińska nazwa, Gǒuqǐ, odnosi się do owoców tych roślin. Jagody Goji są klasyfikowane jako zioło o naturze neutralnej i słodkim smaku, które oddziałuje na meridiany Wątroby (肝, Gān) i Nerek (肾, Shèn). Uważa się, że odżywiają Yin (阴, Yīn) i Krew (血, Xuè), wzmacniają esencję Jing (精, Jīng), poprawiają wzrok oraz opóźniają procesy starzenia. Jagody Goji są bogate w witaminy, minerały, przeciwutleniacze i polisacharydy, które wykazują działanie immunostymulujące, neuroprotekcyjne i przeciwstarzeniowe.
Traganek błoniasty (黄芪, Huángqí), znany również jako Astragalus membranaceus, to jedno z najważniejszych ziół w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM). Jego chińska nazwa, Huángqí, oznacza "żółty lider", co odnosi się do żółtego koloru korzenia i jego statusu jako głównego zioła tonizującego Qi (气, Qì). Traganek jest klasyfikowany jako zioło o naturze ciepłej i słodkim smaku, które oddziałuje na meridiany Płuc (肺, Fèi) i Śledziony (脾, Pí). Uważa się, że wzmacnia Qi obronne (Wei Qi, 卫气), podnosi Yang (阳, Yáng), wzmacnia Śledzionę, tonizuje Płuca, działa moczopędnie i zmniejsza obrzęki. Traganek jest szeroko stosowany w celu wzmocnienia odporności, poprawy witalności, leczenia zmęczenia, biegunek oraz obfitych potów.
Igły do akupunktury (针灸针, Zhēnjiǔ zhēn) - specjalistyczne narzędzia używane w praktyce akupunktury (针刺, Zhēncì). Chińska nazwa, Zhēnjiǔ zhēn, składa się z dwóch członów: "Zhēn" (针) oznaczającego "igłę" i "Jiǔ" (灸) odnoszącego się do "moksowania", co podkreśla związek akupunktury z tą techniką. Igły te są niezwykle cienkie, wykonane ze stali nierdzewnej, jednorazowego użytku i sterylne. Ich średnica i długość są zróżnicowane, dostosowane do konkretnych punktów akupunkturowych (穴位, Xuéwèi) i technik nakłuwania. Wprowadzenie igły do punktu akupunkturowego ma na celu wywołanie specyficznego odczucia zwanego De Qi (得气, Dé Qì), które jest kluczowe dla skuteczności terapii i świadczy o prawidłowej stymulacji przepływu Qi (气, Qì).
Jiaogulan (绞股蓝, Jiǎogǔlán), znany również jako Gynostemma pentaphyllum, to roślina pnąca pochodząca z południowych Chin, gdzie jest nazywana "ziołem nieśmiertelności". Chińska nazwa, Jiǎogǔlán, odnosi się do skręconych pędów i niebiesko-zielonych liści tej rośliny. Jiaogulan jest ceniony w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM) ze względu na swoje właściwości adaptogenne, podobne do żeń-szenia (人参, Rénshēn), ale uważa się, że jest jeszcze silniejszy. Zawiera gypenozydy, saponiny triterpenowe zbliżone budową do ginsenozydów. Jiaogulan jest klasyfikowany jako zioło o naturze chłodnej i smaku gorzkim i słodkim, które oddziałuje na meridiany Płuc (肺, Fèi), Śledziony (脾, Pí) i Nerek (肾, Shèn). Uważa się, że wzmacnia Qi (气, Qì), odżywia Yin (阴, Yīn), oczyszcza Gorąco (热, Rè), usuwa Toksyny (毒, Dú) oraz działa przeciwzapalnie i przeciwutleniająco.
Lukrecja gładka (甘草, Gāncǎo), znana również jako Glycyrrhiza glabra, to roślina, której korzeń jest szeroko stosowany w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM). Chińska nazwa, Gāncǎo, dosłownie oznacza "słodkie zioło", co odnosi się do charakterystycznego smaku korzenia. Lukrecja jest jednym z najczęściej używanych ziół w TCM i jest uważana za "przewodnika", który harmonizuje działanie innych ziół w formule. Jest klasyfikowana jako zioło o naturze neutralnej i słodkim smaku, które oddziałuje na wszystkie dwanaście meridian (经络, Jīngluò), a szczególnie na meridiany Serca (心, Xīn), Płuc (肺, Fèi), Śledziony (脾, Pí) i Żołądka (胃, Wèi). Uważa się, że wzmacnia Qi (气, Qì), zwłaszcza Qi Śledziony, nawilża Płuca, łagodzi kaszel, oczyszcza Gorąco (热, Rè), usuwa Toksyny (毒, Dú) oraz łagodzi skurcze i ból.
Medycyna Chińska (中医, Zhōngyī), znana również jako Tradycyjna Medycyna Chińska (TCM), to holistyczny system medyczny, który rozwijał się w Chinach przez ponad 2500 lat. Chińska nazwa, Zhōngyī, dosłownie oznacza "medycynę chińską" lub "medycynę środka", co odnosi się do koncepcji równowagi i harmonii, które są fundamentalne dla tego systemu. TCM opiera się na filozofii taoistycznej i koncepcjach takich jak Yin i Yang (阴阳, Yīn Yáng), Pięć Przemian (五行, Wǔxíng), Qi (气, Qì), Krew (血, Xuè), Esencja Jing (精, Jīng) oraz meridiany (经络, Jīngluò). Diagnoza w TCM polega na całościowej ocenie pacjenta, z uwzględnieniem jego konstytucji, objawów, trybu życia i środowiska. Wykorzystuje się do tego m.in. badanie pulsu, obserwację języka, wywiad i badanie palpacyjne. Leczenie w TCM ma na celu przywrócenie równowagi w organizmie i pobudzenie jego naturalnych zdolności samouzdrawiania. Stosuje się w tym celu różne metody, takie jak akupunktura (针刺, Zhēncì), ziołolecznictwo (中药, Zhōngyào), dietetyka, masaż Tuina (推拿, Tuīná), ćwiczenia Qigong (气功, Qìgōng) i Taijiquan (太极拳, Tàijíquán).
Meridiany (经络, Jīngluò) - sieć kanałów energetycznych, które, według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM), rozciągają się w całym ciele, łącząc narządy wewnętrzne (脏腑, Zang-Fu), tkanki i powierzchnię ciała. Chińska nazwa, Jīngluò, składa się z dwóch znaków: "Jīng" (经) oznaczającego "przechodzić przez" lub "kanał główny" i "Luò" (络) oznaczającego "sieć" lub "kanał poboczny". Meridiany tworzą skomplikowany system, w którym krąży Qi (气, Qì) i Krew (血, Xuè), odżywiając i regulując funkcje całego organizmu. Wyróżnia się 12 meridian głównych (十二经脉, Shí'èr Jīngmài), które są powiązane z konkretnymi narządami Zang-Fu, oraz 8 meridian cudownych (奇经八脉, Qí Jīng Bā Mài), które pełnią funkcję rezerwuarów i regulatorów Qi i Krwi. Na przebiegu meridian znajdują się punkty akupunkturowe (穴位, Xuéwèi), które są wykorzystywane w akupunkturze (针刺, Zhēncì) i akupresurze (指压, Zhǐyā) do regulacji przepływu Qi i przywracania równowagi w organizmie.
Moksa (艾灸, Àijiǔ) - technika terapeutyczna stosowana w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM), polegająca na ogrzewaniu punktów akupunkturowych (穴位, Xuéwèi) za pomocą palącego się ziela zwanego moksą. Chińska nazwa, Àijiǔ, składa się z dwóch znaków: "Ài" (艾) oznaczającego "bylicę" (główny składnik moksy) i "Jiǔ" (灸) oznaczającego "spalać" lub "przypiekać". Moksa jest zazwyczaj wytwarzana z suszonych i sproszkowanych liści bylicy pospolitej (艾叶, Àiyè), formowanych w stożki, cygara lub plastry. Podczas zabiegu moksę zapala się i umieszcza bezpośrednio na skórze (metoda bezpośrednia) lub w niewielkiej odległości od niej (metoda pośrednia), aby ogrzać punkt akupunkturowy i stymulować przepływ Qi (气, Qì) w meridianie (经络, Jīngluò). Moksa ma działanie rozgrzewające, tonizujące, przeciwbólowe i przeciwzapalne. Jest stosowana w leczeniu dolegliwości wynikających z Zimna (寒, Hán) i Niedoboru (虚, Xū), takich jak bóle reumatyczne, zmęczenie, biegunki czy zaburzenia miesiączkowania.
Moksa bezdymna (无烟艾灸, Wúyān àijiǔ) - nowoczesna odmiana tradycyjnej terapii moksą (艾灸, Àijiǔ), w której stosuje się specjalnie przetworzone, bezdymne formy moksy. Chińska nazwa, Wúyān àijiǔ, dosłownie oznacza "bezdymną moksę". Tradycyjna moksa, wytwarzana z bylicy pospolitej (艾叶, Àiyè), podczas spalania wytwarza dym, który może być drażniący dla niektórych osób, szczególnie dla pacjentów z problemami układu oddechowego lub alergiami. Moksa bezdymna jest wytwarzana z węgla drzewnego z bylicy lub innych ziół, który został sprasowany i uformowany w cygara, stożki lub plastry. Dzięki temu procesowi spalanie jest praktycznie bezdymne i bezzapachowe, zachowując przy tym właściwości terapeutyczne tradycyjnej moksy. Moksa bezdymna jest wygodniejsza w użyciu, szczególnie w warunkach klinicznych, i pozwala na szersze zastosowanie terapii ciepłem w leczeniu różnych dolegliwości. Podobnie jak tradycyjna moksa, moksa bezdymna jest stosowana do ogrzewania punktów akupunkturowych (穴位, Xuéwèi) i meridianów (经络, Jīngluò), w celu poprawy krążenia Qi (气, Qì) i Krwi (血, Xuè), usuwania Zimna (寒, Hán) i Wilgoci (湿, Shī), łagodzenia bólu oraz wzmacniania Yang (阳, Yáng).
Pięć Przemian (五行, Wǔxíng), znane również jako Teoria Pięciu Elementów, to fundamentalna koncepcja w chińskiej filozofii, kosmologii i medycynie. Chińska nazwa, Wǔxíng, składa się z dwóch znaków: "Wǔ" (五) oznaczającego "pięć" i "Xíng" (行) oznaczającego "przemianę", "ruch" lub "fazę". Pięć Przemian to: Drzewo (木, Mù), Ogień (火, Huǒ), Ziemia (土, Tǔ), Metal (金, Jīn) i Woda (水, Shuǐ). Nie są to jednak dosłowne substancje, lecz raczej symboliczne reprezentacje dynamicznych procesów i wzajemnych relacji zachodzących w naturze i w ciele człowieka. Każda Przemiana ma swoje specyficzne cechy, powiązania z porami roku, narządami (脏腑, Zang-Fu), emocjami, smakami, kolorami itp. Przemiany oddziałują na siebie w cyklach tworzenia (wzajemnego wspierania) i kontroli (wzajemnego hamowania), tworząc dynamiczną równowagę. W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM) teoria Pięciu Przemian jest wykorzystywana do diagnozowania i leczenia chorób poprzez analizę wzajemnych relacji między narządami i innymi aspektami organizmu.
Punkty Akupunkturowe (穴位, Xuéwèi) to specyficzne miejsca na powierzchni ciała, które są wykorzystywane w akupunkturze (针刺, Zhēncì), akupresurze (指压, Zhǐyā) i innych technikach Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM). Chińska nazwa, Xuéwèi, składa się z dwóch znaków: "Xué" (穴) oznaczającego "otwór", "dziurę" lub "jaskinię" i "Wèi" (位) oznaczającego "miejsce" lub "pozycję". Punkty akupunkturowe są zlokalizowane wzdłuż meridian (经络, Jīngluò), czyli kanałów energetycznych, którymi przepływa Qi (气, Qì) i Krew (血, Xuè). Uważa się, że są to miejsca, w których Qi jest szczególnie skoncentrowana i dostępna do manipulacji. W TCM istnieje 361 klasycznych punktów akupunkturowych, każdy o specyficznych właściwościach i wskazaniach terapeutycznych. Stymulacja punktów akupunkturowych za pomocą igieł, ucisku, ciepła (moksy) lub innych metod ma na celu regulację przepływu Qi, usunięcie blokad, złagodzenie bólu i przywrócenie równowagi w organizmie.
Punkty Spustowe (扳机点, Bānjī diǎn) to termin używany w medycynie zachodniej, który ma pewne podobieństwa do koncepcji punktów akupunkturowych (穴位, Xuéwèi) w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM). Chińska nazwa, Bānjī diǎn, dosłownie oznacza "punkt spustowy". Punkty spustowe to nadwrażliwe, bolesne miejsca w obrębie napiętych pasm włókien mięśniowych lub powięzi. Ucisk na punkt spustowy wywołuje ból miejscowy oraz ból promieniujący do innych obszarów ciała, często odległych od uciskanego miejsca. Punkty spustowe mogą powstawać w wyniku urazów, przeciążeń, stresu, nieprawidłowej postawy ciała i innych czynników. Chociaż koncepcja punktów spustowych różni się od tradycyjnego rozumienia punktów akupunkturowych, to w praktyce klinicznej często obserwuje się nakładanie się tych punktów. Terapeuci wykorzystują techniki ucisku, masażu i igłoterapii suchej do dezaktywacji punktów spustowych, co przynosi ulgę w bólu i poprawia funkcję mięśni. W kontekście TCM, punkty spustowe można interpretować jako miejsca zastoju Qi (气, Qì) i Krwi (血, Xuè) w mięśniach i powięzi, a ich leczenie jest zbieżne z zasadami regulacji przepływu Qi i usuwania blokad w meridianach (经络, Jīngluò).